Ar ôl gosod y sefyllfa a sylfeini’r gwaith, bydd y sesiwn nesaf yn cyflwyno rhai o’r gweithgareddau mwy ymarferol a’r ymyriadau sy’n arwain at ganlyniadau sydd wedi cefnogi cymunedau Cymru; a chyfle i drafod ‘beth sy’n gweithio’ i esgor ar gydweithredu effeithiol rhwng gorfodi’r gyfraith, iechyd cyhoeddus a chymdeithas Cymru.
Cadeirydd: Y Prif Uwch Arolygydd Ian Roberts, Arweinydd plismona yng Nghymru ar gyfer y cynllun VAWDASV a gwrth-hiliaeth, Heddlu Gwent
Dr Joanne Hopkins, Cyfarwyddwr Rhaglen ar gyfer Profiadau Niweidiol yn ystod Plentyndod, Cyfiawnder Troseddol ac Atal Trais, Iechyd Cyhoeddus Cymru
Emma Sheeran, Ymchwilydd Iechyd Cyhoeddus, Iechyd Cyhoeddus Cymru
Ymchwiliwyd i lwybrau i droseddu menywod drwy ymgysylltu â menywod gyda phrofiadau byw o fod ar fin mynd i mewn i’r system cyfiawnder troseddol, i nodi cyfleoedd ar gyfer gwaith atal ac ymyrryd yn gynnar i fenywod, yn ogystal â’u plant.
Dr Samia Addis, Ymchwilydd Iechyd Cyhoeddus, Iechyd Cyhoeddus Cymru
Mae trais yn erbyn menywod, cam-drin domestig a thrais rhywiol (VAWDASV) yn broblem iechyd y cyhoedd ddifrifol, yn fater cyfiawnder troseddol, ac yn torri hawliau dynol sy’n niweidio iechyd cymunedau, cymdeithasu ac economïau. Cafodd yr adolygiad hwn ei gomisiynu gan Lywodraeth Cymru i lywio’r gwaith o fabwysiadu ymarfer seiliedig ar dystiolaeth drwy strategaeth genedlaethol VAWDASV.
Mae egwyddorion iechyd cyhoeddus wrth wraidd yr asesiad systematig o’r dystiolaeth hon ar beth sy’n gweithio i atal VAWDASV, sy’n darparu fframwaith i ddeall achosion a goblygiadau trais ac atal trais. Mae’r adolygiad hwn yn nodi ymarfer effeithiol ar draws ystod o fathau o drais ac o fewn amrywiaeth o leoliadau ac mae’n nodi ymyriadau gyda thystiolaeth gref ac addawol o effeithiolrwydd.
Dogfennau cefnogol:
What Works to Prevent Violence against Women, Domestic Abuse and Sexual Violence (VAWDASV)?
Alex Walker, Ymchwilydd Iechyd Cyhoeddus, Iechyd Cyhoeddus Cymru
Gwnaeth pandemig COVID-19 waethygu’r amodau ar gyfer trais a chamdriniaeth ddomestig, gydag arbenigwyr ac academyddion yn rhannu eu pryderon ynghylch diogelwch dioddefwyr a goroeswyr. Yn ystod y cyfnod hwn, arweiniodd y newidiadau yn y drefn o ddydd i ddydd yn y wlad o ganlyniad i’r pandemig at grwpiau gwahanol o bobl yn dod yn ymwybodol o drais a chamdriniaeth ddomestig, a rhoi gwybod am eu pryderon i’r heddlu neu i linellau cymorth cam-drin domestig.
Roedd yr astudiaeth hon, a gyflawnwyd ar y cyd â Phrifysgol Exeter, ac a ariannwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru, yn cynnwys arolwg a chyfweliadau ag aelodau’r cyhoedd er mwyn cael gwell dealltwriaeth o brofiadau ac ymddygiadau’r rhai a fu’n bresennol yn ystod achosion o drais a cham-drin domestig yn ystod cyfnod o gyfyngiadau cymdeithasol. Er y cafodd yr astudiaeth ei gweithredu ar raddfa fach, dyma’r astudiaeth gyntaf o’i bath sy’n rhoi cipolwg newydd ar brofiadau’r rhai a oedd yn bresennol yn ystod pandemig byd-eang.
Dogfennau cefnogol:
Bryony Parry, Arweinydd Cyfathrebu ac Ymgysylltu, Uned Atal Trais Cymru, Iechyd Cyhoeddus Cymru
Fel y dangosir yn yr Asesiad Systematig o’r Dystiolaeth ar Beth sy’n Gweithio i Atal Trais yn erbyn Menywod, Cam-drin Domestig a Thrais Rhywiol (VAWDASV), mae ymyriadau ac ymgyrchoedd gan wylwyr wedi dod â chanlyniadau cadarnhaol o ran atal VAWDASV i’r golwg. Felly, aeth Uned Atal Trais Cymru ati i greu a chyflwyno ymgyrch #DiogelDweud, gyda’r nod o rymuso ymatebion gan y rhai sy’n bresennol yn ystod achosion cymdeithasol gadarnhaol yn erbyn aflonyddu rhywiol yn y lleoliadau bywyd nos.
Lluniwyd yr ymgyrch ar y cyd â’r Ymgyrch Good Night Out, gyda chymorth gan Cymorth i Ferched, a chafodd ei chyflawni mewn dau gam. Cyflawnwyd Cam Un yng Nghaerdydd ac Abertawe yn 2021, a galwyd ar bawb i weithredu. Cyflwynwyd Cam Dau yn Abertawe yn 2022, ac edrychodd yn benodol i ymgysylltu dynion fel y rhai sy’n bresennol yn ystod achosion cymdeithasol gadarnhaol.
Cafodd y ddau gam werthusiad o broses a chanlyniadau. Bydd y cyflwyniad hwn yn cynnig gwybodaeth am werthusiadau’r ddau gam, ac yn rhannu’r hyn a ddysgwyd trwy waith gwybodaeth am ymddygiad diweddar er mwyn deall yn well sut i ymgysylltu â dynion wrth atal aflonyddu rhywiol.
Dogfennau cefnogol:
Evaluation: Preventing Sexual Violence in the Night Time Economy